دامسل دم زرد

بسیاری از آکواریوم دارها دامسل دم زرد را بهترین عضو خانواده آن می دانند. دلیل محبوبیت این ماهی فعال بودن و غذاخور بودن آن می باشد. همچنین دامسل دم زرد بسیار سخت جان و ارزان می باشد و به همین دلیل بهترین انتخاب برای تازه کارها است.

مشخصات

نام لاتین	Yellowtail Damselfish
خانواده	Pomacentridae
نام علمی	Chrysiptera parasema
نام های متداول	دامسل آبی دم زرد، دموسل دم طلایی، دوشیزه ماهی دم زرد
زیستگاه	هند و اقیانوس آرام، جزایر سلیمان، شمال پاپوا گینه نو، فیلیپین و جزایر ریوکیو
مناسب تپه مرجانی	بله
حداکثر اندازه	۳ اینچ معادل ۷٫۵ سانتی متر
رنگ	آبی، زرد
رژیم غذایی	دوگانه خوار
رفتار	نیمه تهاجمی
سختی نگهداری	آسان. مناسب برای تازه کارها
حداقل اندازه آکواریوم	۳۰ گالن معادل ۱۱۳  لیتر
دمای آب	بین ۷۴°F تا ۸۴°F معادل ۲۳°C تا ۲۹°C دمای مناسب تخم ریزی ۷۹°F تا ۸۳°F معادل ۲۶°C تا ۲۸°C
شرایط آب	dKH 8-12, pH 8.1-8.4, sg 1.020-1.025

 

ویژگی ها و سازگاری

دامسل دم زرد ماهی کوچک بسیار زیبایی می باشد. بدن آن به رنگ آبی روشن و باله ی دم آن زرد رنگ می باشد. گاها به دلیل شباهت رنگ با دامسل لاجوردی یا آزور (Azure Damsel) آنها را با هم اشتباه می گیرند. وجه تمایز آنها از یکدیگر این می باشد که رنگ زرد دامسل آزور تا قسمت پایین بدن ماهی امتداد می یابد درحالی که رنگ زرد دامسل دم زرد تا دم ماهی را در برمی گیرد.

همچنین ممکن است دامسل دم زرد را با دیگر عضو خانواده یعنی دامسل دویل (شیطان) آبی (Blue Devil Damsel) اشتباه بگیرند. دامسل دویل آبی دارای رنگ زرد بر روی بینی و فک می باشد در حالیکه دامسل دم زرد فاقد این رنگ بندی است. برخی از دامسل های دویل آبی دارای رنگ زرد تا نارنجی بر روی دم نیز می باشند و شدت رنگ آبی کمتری نسبت به دامسل دم زرد دارند. طول این ماهی ها به کمتر از ۸ سانتی متر نیز خواهد رسید و بسیار تهاجمی می باشند.

 

 

دامسل دم زرد گروه های مرجانی پرجمعیت در تالاب های محافظت شده و تپه مرجانی های درون ساحلی را ترجیح می دهد. آنها را می توان در عمق ۱ تا ۱۶ متری یافت. گروه های کوچک به ویژه جوان را می توان بر روی کلونی های مرجان Acropora مشاهده کرد.

ماهی های بالغ به صورت تنها و یا جفت و ماهی های جوان تر در گروه های کوچک قابل مشاهده می باشند. خلق و خوی دامسل دم زرد مانند دلقک ماهی های کمتر تهاجمی می باشد. این ماهی به بالای بستر شنا کرده و از زوپلانکتون ها تغذیه می کند. همچنین سایر پلانکتون ها و جلبک های نزدیک کف آب جزو رژیم غذایی آن می باشند. طول عمر آن در طبیعت بین ۲ تا ۶ سال می باشد اما در اسارت تا نزدیک به ۱۵ سال نیز عمر می کند.

دامسل دم زرد برخلاف دیگر اعضای خانواده خود، درصورت وجود فضای کافی در محیط آکواریوم، برای دیگر ماهی ها ایجاد وحشت نخواهد کرد. به همین دلیل برای آکواریوم های تپه مرجانی (ریف) یا تنها ماهی، با اجتماع صلح طلب مناسب می باشند. یک دامسل دم زرد و یا یک جفت نر و ماده را می توان در آکواریوم ۲۰ گالنی (معادل) ۷۵ لیتر نگهداری کرد. درصورتی که تمایل دارید آنها را در تعداد بیشتر نگهداری کنید به آکواریومی دست کم ۴۰ گالنی (معادل ۱۵۰ لیتر) نیاز دارید. در چنین حجمی از نظر رفتار در مقابل دیگر ماهی ها، خیالتان آسوده خواهد بود. این ماهی را در آکواریوم های نانو نیز می توان نگهداری کرد. در آکواریوم های بزرگتر با هم آکواریومی های کمتر تهاجمی نیز مشکلی ایجاد نخواهند کرد. بهتر است آنها را با ماهی بزرگتر و تهاجمی تر نگهداری نکنید چون به آنها حمله خواهد شد و بدین ترتیب موجب استرس ماهی می شود. دامسل دم زرد در مقابل هم نوعان خود رفتاری تهاجمی نشان می دهد اما برخلاف دیگر اعضای خانواده خود در مقابل دیگر انواع ماهی ها خیلی تهاجمی نمی باشد.

نگهداری دامسل دم زرد بسیار آسان می باشد. آنها بسیار مقاوم بوده و هرگونه غذایی را می پذیرند. جهت ایجاد مخفیگاه برای آنها، از سنگ زنده و مرجان در بیشتر فضای آکواریوم استفاده کنید. از آنجا که در طبیعت اغلب توسط ماهی های بزرگتر شکار می شوند بنابراین به مخفی گاه های زیادی جهت ایجاد امنیت در آنها نیاز است. این مخفیگاه ها شامل حفره ها و سوراخ ها درون ساختار سنگی درون آکواریوم (ترجیحا سنگ زنده)، مرجان ها و یا سایر تزیینات دکوری می شود. دامسل دم زرد علاقه زیادی به مرجان های سنگی شاخه دار اعم از زنده یا مصنوعی دارند چون فضای محیط طبیعی آنها را شبیه سازی می کند و می توانند درون آنها وارد شوند. آنها فضای پایین تا میانه ی آکواریوم را جهت شنا ترجیح می دهند.

دامسل دم زرد همانند دیگر اعضای خانواده خود جهت استراحت در شب زیر سنگ ها نقب می زند. به همین دلیل بهتر است از بستر ماسه ای استفاده کنید. همچنین خوب است یک پوسته صدف بزرگ را برای تخم ریزی آنها در آکواریوم قرار دهید.

برخلاف تحمل بالای آنها در مقابل شرایط سخت محیط زندگی، درصورتی که به مدت طولانی در معرض این شرایط قرار گیرند در نهایت بیمار شده و از بین خواهند رفت. تعویض مرتب آب، تغذیه متنوع در چند وعده غذایی در روز و هم آکواریومی های مناسب، دامسل دم زرد را خوشحال و سلامت نگه می دارد.

جهت تعویض آب می توانید از دستورالعمل زیر استفاده کنید:

در آکواریوم های تنها ماهی

• در آکواریوم های کوچک تر از ۱۵۰ لیتر (۴۰ گالن)، تعویض ۵% آب هر دوهفته یکبار
• در آکواریوم های متوسط تا ۳۴۰ لیتر (۹۰ گالن)، تعویض ۱۵% آب هر دوهفته یکبار
• در آکواریوم های بزرگتر از ۳۸۰ لیتر (۱۰۰ گالن) زمانی که آب به خوبی چرخه ی خود را طی کرده باشد، تعویض آن را ماهانه به میزان ۱۰% تا ۲۰%  بسته به تعداد جانوران موجود انجام دهید.

 در آکواریوم های تپه مرجانی (ریف)

• در آکواریوم های کوچک تر از ۱۵۰ لیتر (۴۰ گالن)، تعویض ۱۵% آب هر دوهفته یکبار
• در آکواریوم های متوسط تا ۳۴۰ لیتر (۹۰ گالن)، تعویض ۲۰% تا ۳۰% آب به صورت ماهانه بسته به تعداد جانوران موجود
• در آکواریوم های بزرگتر از ۳۸۰ لیتر (۱۰۰ گالن) زمانی که آب به خوبی چرخه ی خود را طی کرده باشد، تعویض آن را ماهانه به میزان ۲۰% تا ۳۰% بسته به تعداد جانوران موجود انجام دهید.

جهت نگهداری دامسل دم زرد با ماهی های دیگر به آکواریومی ۱۵۰ لیتری یا بزرگتر نیاز می باشد تا قلمرو کافی در اختیار آنها قرار دهد و بدین ترتیب جلوی مزاحمت آنها را برای ماهی های صلح طلب بگیرد. اگر از سایر دامسل های صلح طلب و یا دلقک ماهی های کمتر تهاجمی نگهداری می کنید، آنها را به تعداد ۱ ماهی در هر ۵۶ لیتر ( ۱۵ گالن) اضافه نمایید. اگر قصد نگهداری از ماهی های بزرگتر نظیر تانگ/جراح ماهی (سرجن فیش) را دارید، باید اندازه آکواریوم شما مناسب نگهداری آنها باشد.

درصورت تخم ریزی، دامسل دم زرد نر با خشونت از تخم ها محافظت می کند تا جایی که درصورت حمله به سایر هم آکواریومی ها مجبور خواهید شد آکواریوم جداگانه ای برای دیگر ماهی ها در نظر بگیرید. در آکواریوم های دست کم ۲۲۷ لیتری (۶۰ گالنی) این رفتار کمتر رخ خواهد داد.

دامسل دم زرد به خوبی با ماهی های صلح طلب کنار می آید اما باید ماهی های صلح طلب را پیش از دامسل دم زرد وارد آکواریوم کرده باشید و فرصت کافی جهت جا افتادن نیز به آنها داده باشید. به نظر می رسد ماهی های صلح طلب و ماهی های نیمه تهاجمی خیلی سربه سر دامسل دم زرد نمی گذارند به جز دامسل ها یا دلقک ماهی های مهاجم تر نظیر دلقک ماهی کلارکی (Clarkii Clownfish). پیشنهاد می شود تنها دامسل های صلح طلب را با آنها نگهداری کنید.

 

همچنین درصورت تمایل به نگهداری دلقک ماهی با آنها، می توانید دلقک ماهی نارنجی یا پرکولا (Percula Clownfish)، دلقک ماهی اُسلاریس (Ocellaris Clownfish) یا دلقک ماهی صورتی اسکانک یا راسویی (Pink Skunk Clownfish) را نگهداری کنید. البته نیاز به آکواریوم ۲۱۰ تا ۲۲۷ لیتری (۵۵ تا ۶۰ گالنی) جهت نگهداری این دو گونه بدون بروز مشکل دارید. قلمروهای این دو گونه دست کم باید ۶۰ سانتی متر با یکدیگر فاصله داشته باشند.

 

 

 

حواستان به ماهی های نیمه تهاجمی باشد که دامسل دم زردتان را تهدید نکنند. ماهی های بسیار تهاجمی مانند فرشته ماهی پیگمی یا دوارف (dwarf) و دلقک ماهی های بسیار تهاجمی به دامسل حمله می کنند. آنها را با ماهی های بزرگتر نیمه تهاجمی پلانکتون خوار نظیر آنتیاس نگهداری نکنید. درصورتی که قصد نگهداری ماهی های بزرگ نیمه تهاجمی مانند تانگ ها، فرشته ماهی های بزرگ و راس های بزرگ را دارید ابتدا آن را در آکواریوم وارد نمایید. همچنین مخفیگاه های زیاد برای آن ایجاد کنید و اجازه دهید پیش از افزودن بقیه در آکواریوم جا بیافتد.

دامسل دم زرد با ماهی های تهاجمی نظیر خروس ماهی (lionfish) و گروپرها تحت هیچ شرایطی نمی تواند زندگی کند و توسط آنها مورد آزار قرار می گیرد. به عنوان مثال مواظب پشت خال دارها (dottyback)، راس ۶ خط و ۸ خط باشید. ساکن کردن آن با ماهی های شکارچی عاقبت به خورده شدن دامسل دم زرد خواهد انجامید! حتی اگر آنقدر بزرگ نباشند که دامسل دم زرد در دهانشان جا شود، آنقدر آن را می ترسانند تا ماهی حتی جهت خوردن غذا نیز از مخفیگاه خود به بیرون نیاید.

دامسل دم زرد را با ماهی هایی که به آهستگی شنا کرده و غذا می خورند مانند اسب های دریایی، لوله ماهی ها و ماندارین ها نگهداری نکنید. این ماهی اجازه غذا خوردن را به آنها نخواهد داد. البته آکواریوم های بالای ۳۷۹ لیتر (۱۰۰ گالن) غذای کافی برای همه آنها فراهم خواهد کرد.

دامسل دم زرد در آکواریوم تپه مرجانی به خوبی رشد خواهد کرد. این ماهی هیچگونه تهدیدی برای مرجان ها نمی باشد. مرجان سنگی شاخه دار از حرکت این ماهی در میان شاخه هایش به دلیل خارج کردن قطعات شکسته و خردشده، منتفع خواهد شد. Bottlebrush Acropora از مرجان های محبوب آنها می باشد. همچنین دامسل دم زرد خزه های رشد کرده در زیر مرجان های سخت را می خورند. آنها مزاحمتی برای بی مهرگان کوچک ایجاد نمی کنند اما ممکن است یک یا چند کوپاد یا پاروپا (copepod)  را بخورند هرچند کل جمعیت کوپادها را از بین نخواهند برد.

رژیم غذایی و شیوه غذا دادن

دامسل دم زرد دوگانه خوار می باشد. در آکواریوم آنها را با رژیم غذایی متنوع شامل مقدار زیادی پروتئین و غذاهای گیاهی تغذیه کنید. غذاهایی نظیر میگوی مایسیس (mysis)، میگوی براین (brine) غنی شده با ویتامین، غذاهای دریایی منجمدی که به خوبی تکه تکه شده باشند و نیز غذاهای مناسب دوگانه خوارها برای این ماهی مناسب می باشد. غذاها را می توان به صورت منجمد خشک شده، منجمد، پولکی، پلت (pellet) و یا تازه به آنها داد. همچنین برخی غذاهای مخصوص ماهیان گیاهخوار نظیر پولکی نیز برای آنها مناسب است. با استفاده از غذاهای حفظ رنگ می توان جلوی محو شدن رنگ زیبای آنها را نیز گرفت.

چند بار غذادهی در روز به کنترل رفتار تهاجمی آنها در قبال دیگر ماهی ها نیز کمک می کند. زیرا غذا بزرگترین دلیل آنها در حفاظت از قلمرو خود می باشد. غذای پلت به دلیل پایین رفتن تا کف آب بسیار مناسب است زیرا دامسل دم زرد بیشتر تمایل دارد در کف آب تغذیه کند. درصورتی که قصد دارید از غذای پلت استفاده کنید حتما پیش از انداختن آنها در آب به خوبی آنها را خیس کنید تا بدین ترتیب از ورود حباب های هوا به درون سیستم هاضمه ماهی و ایجاد مشکل برای آن جلوگیری کنید.

برای آماده سازی بهتر این ماهی جهت تخم ریزی می توانید از غذاهای زنده نظیر کرم ها و میگوها استفاده نمایید. همچنین در نظر داشته باشید که رژیم غذایی آنها باید شامل بخشی گیاهی و بیشتر گوشتی باشد.

زاد و ولد و تولید مثل

تفاوت جنسیتی دامسل های دم زرد ناشناخته است. البته ماهی نر اندکی بزرگتر می باشند. الگوی زاد و ولد آنها مانند دلقک ماهی ها می باشد. زاد و ولد موفق مستلزم پارامترهای آبی کامل و سیستم آکواریومی بزرگ و فاقد شکارچی است. اگر در آکواریوم زاد و ولد می کنند بدانید که ستاره دریایی شکننده (brittle star)، ستاره دریایی سرپنت یا مار مانند (serpent star)، راس ها و خرچنگ ها تخم های ماهی دامسل را خواهند خورد. تخم ها و نوزادان دامسل بسیار کوچکتر از دلقک ماهی می باشند و پرورش آنها بسیار سخت می باشد.

دامسل دم زرد در اسارت به راحتی تخم ریزی می کند. در طبیعت ماهی نر دارای قلمرو خود می باشد که نزدیک لانه است. این مکان دارای خرده مرجان یا نصف یک صدف به عنوان سقف است و در زیر آن نقب خورده است. در روز پیش از تخم ریزی مراسم معاشقه آغاز می شود. ماهی ماده ماهی نر را در کلونی خودش ملاقات می کند. زمانی که نر سالم مورد نظر خود را انتخاب کرد شنا را متوقف کرده و به سمت بالا متمایل می شود و یک حلقه روشن در اطراف چشمانش بوجود می آید.

پس از اینکه ماهی ماده سیگنال خود را فرستاد ماهی نری که ماهی ماده درخواست بازرسی لانه اش را کرده است شروع به نمایش می کند. نمایش ماهی نر در تصمیم گیری ماهی ماده موثر است. ماهی ماده سپس ماهی نر را تا لانه اش دنبال می کند و لانه را از نظر تعداد تخم بررسی می کند. ماهی ماده بلافاصله تخم ریزی نمی کند بلکه جهت تصمیم گیری بهتر به سراغ نر بعدی می رود و لانه آن را بررسی می کند. ماهی ماده در انتخاب لانه بسیار سخت گیر بوده و گاها تا ۱۰۰ متر را جهت یافتن بهترین لانه طی می کند.

در هنگام طلوع روز بعد ماهی ماده با ماهی نر منتخب خود تخم ریزی را انجام می دهد. نر انتخاب شده معمولا بزرگترین نر و صاحب بیشترین تعداد تخم می باشد. اگر ماهی ماده دیگری نیز همان ماهی نر را انتخاب کرده باشد، در بیرون لانه منتظر نوبت خود می ماند. در مشاهدات انجام شده تا ۴ ماهی ماده نیز در لانه یک ماهی نر دیده شده است.

این لانه ها می توانند شامل ۱۰۰۰۰ تخم از ماده های گوناگون باشند. دیده شده است که ماهی نر ممکن است یک دسته از تخم های کم خود را رها کنند تا دسته بزرگتری از تخم های رها شده نر دیگر را به عهده بگیرند. آنها می دانند هرچه تعداد تخم های زیرنظر آنها بیشتر باشد بخت بیشتری دارند تا ماده ها آنها را جهت تخم ریزی انتخاب کنند. نرها از تخم ها تا زمان بیرون آمدن نوزادان محافظت می کنند که زمان آن ۴ روز در حیات وحش می باشد. مرحله لاروی بین ۱۰ تا ۵۰ روز زمان خواهد برد.

دامسل دم زرد در اسارت به آسانی تخم ریزی خواهد کرد. ماهی ماده حدود ۳۰۰ تخم می گذارد. در دمای ۲۸˚C پس از ۹۶ ساعت نوزادان از تخم بیرون می آیند. این کار چند ساعت پس از خاموشی روشنایی اتفاق می افتد. پس از آنکه همه آنها از تخم بیرون آمدند بهتر است لاروها را با PUFA به عنوان اولین غذایشان تغذیه کرد و روشنایی را به مدت ۲۴ ساعت در یک روز روشن نگه داشت تا لاروها زنده بمانند. این کار به تولید “آب سبز” کمک خواهد کرد که موجب نگهداری بهتر کیفیت آب بواسطه کاهش فضولات لاروها می شود. تعویض آب بین ۱۰% تا ۳۰%  به صورت روزانه و تمیز کردن کف آکواریوم خالی بسیار ضروری است.

بیماری ها

دامسل دم زرد درصورت جا افتادن در محیط آکواریوم بسیار جان سخت می باشد. خطرناکترین مرحله زندگی آنها زمان جابجایی آنها می باشد که استرسی زیادی را تحمل می کنند. آنها به آسانی بیمار نمی شوند اما دیده شده است که دچار مرگ ناگهانی شوند که دلیل آن هنوز مشخص نیست چون علامت خاصی وجود ندارد. آنها ممکن است دچار بیماری های عمومی دیگر ماهی های آب شور شوند اما احتمال آن بسیار ناچیز است مگر اینکه زمان گرفته شدن بیمار باشند. بنابراین بهتر است قرنطینه شوند.

دامسل ها مستعد گرفتن بیماری ایچ دریایی (Marine Ich) که به آن بیماری خال های سفید یا کریپت (Crypt) نیز گفته می شود هستند. از دیگر بیماری ها بیماری مخملی (Marine Velvet) و بیماری ارونما (Uronema) می باشد. همه این بیماری ها انگلی هستند.

درمان کریپت از همه آسان تر است اما در کل همگی درصورت درمان به موقع بهبود می یابند. بیماری مخملی یکی از شایع ترین بیماری های آکواریومی می باشد که در ابتدا شش ها را درگیر می کند. بیماری ارونما که معمولا بیماری ثانویه می باشد بسیار کشنده است و به سرعت به دامسل سرایت کرده و بسیار کشنده است. اولین نشانه بیماری کاهش اشتها در ماهی است. این بیماری بیشتر اوقات زمانی که آکواریوم دار شوری آب را برای درمان سایر بیماری ها پایین می آورد اما میزان پایین آوردن به اندازه کافی نیست پدیدار می شود. این انگل در آب های شورمزه (brackish) با گراویتی بین ۱٫۰۱۳ تا ۱٫۰۲۰ رشد می کند.

رفتارتان در برابر دامسل همانند دیگر ماهی های آب شور باشد. یعنی هرچه را که به آکواریوم اضافه می کنید به خوبی تمیز و قرنطینه کنید. این شامل سنگ زنده (لایو راک)، مرجان ها و ماهی ها می شود. قرنطینه کردن بهترین روش پیشگیری می باشد.